Pardus Linux

Pardus Linux

Pardus, TÜBİTAK - BİLGEM (Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi) tarafından başlatılmış Linux tabanlı bir işletim sistemi geliştirme projesidir.

*Pardus projesi, özgür yazılım yaklaşım ve yöntemlerini kullanarak, öncelikle kurumsal kullanıcılar için rekabetçi ve yenilikçi bir Linux dağıtımı geliştirmeyi ve bu dağıtım üzerinde kurumsal pazar için ürün ve çözümleri doğrudan ya da Türkiye özgür yazılım ekosistemi eliyle üretmeyi hedefleriyle geliştirilmeye başlanmıştır.

*Pardus adı, Anadolu Parsı'nın bilimsel adı olan Panthera pardus tulliana'dan gelmektedir.

*Pardus'un ilk sürümü, 26 Aralık 2005'te yayımlanmıştır. Pardus, kullanıcılarına İnternet'te gezinme, e-posta okuma, güvenli iletişim sağlama, bilgisayarın çoklu ortam özelliklerini kullanma, müzik dinleme ve film izleme gibi olanakların hepsini sağlar.

   2003 yılının önemli bir bölümünde ulusal bir dağıtımın gerekliliği, dünyada benzer uygulamalar, yazılım endüstrisinin mevcut durumu ve eğilimleri araştırıldı. Ülkenin bilgi teknolojisi alanındaki insan kaynağı, yerel yazılım sanayinin yetenekleri ve rekabet unsurları incelendi. Tüm bulgular ışığında, 2003 yılı Yazı'nda, bir ulusal işletim sistemi dağıtımı oluşturmanın yerinde bir karar olduğu sonucuna varılarak somut düzeyde planlama işine girişildi.

*Mevcut işletim sistemleri, başta Linux olmak üzere incelendi, açık kaynak yazılım metodolojisi ve felsefesi ayrıntılı olarak çalışıldı. Hedef, bir dağıtım oluşturmanın ötesinde, bu dağıtımı sürekli kılabilecek organizasyonel yapıyı da kurmak olduğundan yazılım endüstrisinde, özellikle açık kaynak çerçevesinde, kullanılabilecek iş modelleri irdelendi.

*Pardus 1.0'da masaüstü ve Kaptan sihirbazı.

*Bu incelemeler sonrasında, 2003 yılı Güz’ünde, Linux temelli, açık kaynaklı, olabildiğince GPL lisanslama yöntemini kullanan bir işletim sistemi dağıtımı oluşturulmasına karar verildi.

*Pardus Projesi'nin hayata geçmesi 2004 yılı başında teknik ekibin çekirdeğinin oluşturulması ile başladı. Bu aşamada Türkiye'nin Linux geçmişi, mevcut ve planlanan dağıtımlar, açık kaynak ve Linux camiası ve girişimleri de göz önüne alınarak, var olan bilgi birikimi ve deneyimden en üst düzeyde yararlanmanın yolları arandı. Sonuçta ulusal işletim sistemi geliştirilmesinde görev alması en uygun kişiler Türkiye'nin dört bir yanından seçilerek TÜBİTAK BİLGEM bünyesinde katıldılar.

*2004 yılının önemli bir kısmı teknik alternatiflerin değerlendirilmesi ile geçti. Farklı Linux dağıtımları incelendi, mevcut dağıtımlardaki eksiklikler, olası gelişim alanları, yapılması gerekenler ve bunların iş gücü ve kaynak gereksinimleri irdelendi. Hedef kitlenin kim olacağı üzerinde beyin fırtınaları yapıldı, bunun sonucu olarak yol haritası alternatifleri belirlendi.

*2004 yılı Ekim ayında bu teknik değerlendirmeler sonuçlandı ve yayınlanan Proje Ana Sözleşmesi ile amaç, yöntem ve takvim belirlendi. Pardus'un “bilişim okur-yazarlığına sahip bilgisayar kullanıcılarının temel masaüstü ihtiyaçlarını hedefleyen” bir işletim sistemi olmasına, “mevcut Linux dağıtımlarının üstün taraflarını kavram, mimari ya da kod olarak kullanmasına”, ancak “otonom sisteme çevrilebilecek bir yapılandırma çerçevesi ve araçları ile kurulum, yapılandırma ve kullanım kolaylığı sağlamasına” karar verildi.

*Teknik hedefi ve yöntemi belirlenen proje hızla ilerlemeye başladı ve 1 Şubat 2005 tarihinde ilk ürün olan Pardus Çalışan CD 1.0 yayımlandı. Proje'nin amaçları ve teknik yaklaşımı hakkında Linux camiası ve kullanıcıları bilgilendirmeyi amaçlayan Çalışan CD beklenenin üzerinde ilgi gördü. Sonrasında geliştirme daha çok özgün yenilik projelerine yoğunlaştırıldı ve nihayet 26 Aralık 2005'te Pardus'un ilk kurulabilir sürümü olan Pardus 1.0 Web üzerinden yayımlanmaya başlandı.

*Pardus Projesi, 2009 yılına kadar BİLGEM'in öz kaynakları ile finanse edilmiş ve ilk defa 2009 yılında milli bütçeden 3 yıl süreyle kullanılacak kaynak ayrılmıştır.

 

DOSYA SİSTEM HİYERARŞİSİ

DOSYA SİSTEM HİYERARŞİSİ

*        Linux, root dizininde başlar. Root klasörü / işaretiyle gösterilmektedir. Pardusun çalışması için gerekli tüm dosya ve dizinler root dizinine kopyalanmıştı. Windows ta kök dizinlere istediğimiz gibi dosya ya da dizin yerleştirebilirsiniz. Ancak aynı şey Linux da yapmak için root yetkisine sahip olmanız gerekmektedir.

*        Linux, kök dizinden başlayarak boot işlemindeki önem sırasına göre klasörleri dizer.

*        Windows ta herhangi bir program kurulduğunda: C:\Program files\programın_adı

*        Linux te herhangi bir program kurulduğunda etc dizinindeyken : /usr/share/doc/programın_adı dizinine kopyalanır.

*        LİNUX DOSYA SİSTEMİ HİYERARŞİSİ=FFSTND standartıdır.

*        Bu standarda göre Linux taki dizinlerin ne işe yaradığına bakalım;

*        /(root): Sistem yöneticisinin dizinidir. Aynı zamanda işletim sisteminin başlangıç noktasıdır. Bütün diğer klasörlere root’un alt klasörleridir diyebiliriz. Root kullanıcısının kişisel dizini, diğer kullanıcılarınki gibi /home dizini altında değildir. Root, bu anlamda diğer kullanıcılardan farklılık göstermektedir.

*        /bin: Linux kullanıcılarının temel olarak kullanacağı uygulamalara ait program dosyalarının bulunduğu dizindir.

*        /boot: Sistemin açılışı sırasında kullanılan dosyalar ve en önemlisi Linux çekirdeği bu dizinde bulunmaktadır. İşletim sisteminin yüklenme evresinin de oluşturduğu boot dizinine sadece bakının.

*        /dev: Bilgisayarınızdaki donanımlara ait dizinlerin bulunduğu dizindir. USB girişleri, seri ve paralel portlar, diskler, CD sürücüleri gibi tüm donanım aygıtlarınız bu dizinde tutulur.

*        /etc: Sistemin en önemli dizinlerinden biridir. Kullanıcı tanımlarıyla, Linux’daki en önemli servislerin büyük bir kısmının ayar dosyaları bu dizindedir. Sisteme dair tüm yapılandırma, bu klasör ve alt klasörlerinde bulunmaktadır.

*        /home: Kullanıcıların kişisel dosya ve dizinlerine buradan erişilir. Kullanıcının tam yetkiyle işlem yapabildiği home dizini içinde farklı kullanıcılara ait, kullanıcı isimlerinden oluşan dizinler bulunmaktadır.

*        /lib: Çekirdek modülleri ve paylaşım kütüphanelerinin saklandığı dizinlerden biridir. Bu dizin içinde dosyaları da Windows’taki .DLL dosyalarına benzetebiliriz. Ancak Linux’da kütüphane dosyalarının uzantısı .SO’dur.

*        /lost+found: Elektirik kesildiğinde yada bilğisayarınızın istem dışı kapanmasında çalışan dosyalarınızı zarar görmeden bulabileceğiniz yerdir.

*        /media: Cd-rom, disket sürücü ve flash bellek gibi çıkarılabilir aygıtların bulunduğu dizindir.

*        /mnt: Dosya sistemleri ve donanım aygıtlarının bulunduğu dizindir.

*        /opt: bazı yazılım geliştiricilerinin özellikle programlarının bu dizin içinde bulunmasını ister. Yazılıma ait tüm dosya ve bilgiler depolanabilir. Örneğin Google earth Windows ta C:\Program Files\google earth Linux de /opt/Google-earth tır.

*        /proc: Oldukça özel bir sanal dosya sistemidir. Genellikle sistem durumuna dair bilgiler içeren sanal dosyalar bulunur.

*        /sbin: Genellikle sistem yönetimine ait komutların program dosyalarının saklandığı dizindir. Buradaki komutların çoğunu çalıştırabilmek için root yetkisi gereklidir. Daha az öneme sahip dosyaların komutları ise /usr/sbin klasöründe saklanır.

*        /usr : Genellikle uygulama kütüphaneleri ve uygulama yazılımları burda bulunur.

*        /var: log dosyaları,e-posta ve yazıcı kuyrukları gibi değişken sistem bilgileri burada bulunur.

*        /tmp: geçici dosyalar burda saklanır.

*        Pwd:Hangi dizinde olduğunuz bulmak için pwd komut unu kullanabilirsiniz.

*        1s(long lıst):Bulunduğunuz dizindeki dosya ve alt dizinlerin listesini öğrenmek için kullanabilirsiniz.

*        Cd: çalışma dizinini değiştirmek için.

*        Cp: dosya kopyalama

*        Rm: dosya silme

*        Cp-r: dizin kopyalama

*        Rm-r:dizin silmek

*        Mkdir:dizin oluşturmak

*        Mv: dosya adı ve dizin adı değiştirmek eskidosya yenidosya

*        Mv:ayrıca konum değiştirmek dosya1eskikonum/dosya1yenikonum

*        R: okuma yetkisi

*        W: yazma yetkisi

*        X:çalıştırma yetkisi

*        U:dizin sahibi

*        G:grup

*        O:diğer kullanıcılar

*        A:tüm kullanıcılar

*        +:yetki ekleme

*        =:yetki eşitleme

*        -:yetki çıkarma

*             Temel komutlar

*        File isim: isim adlı elemanın türünü yanı uzantısını gösterir.(jpg.png.gif….)

*        Ps:Parduste o an aktif tüm işlemleri gösterir.

*        Kill işlem: o an çalışmakta olan işlemleri sonlandırmak için kullanılır.

*        Exit:bağlantıyı sonlandırarak uygulamayı bitirir.

*        Whoami: O an çalışmakta olan kullanıcı adını ekrana yazar.

*        Passwd:kullanıcı şifresini değiştirmeyi sağlar.

*        Who:bilgisayara bağlı kullanıcıları gösterir.

*        Finger:bilgisayara bağlı kullanıcıların bağlanma zamanı ve bağlanma yerleri gibi ayrıntıları ile gösterir.

*        Uptime:sistemin ne kadar süredir açık olduğunu gösterir.

*        Tar hedef kaynak: tar komutu genel olarak paketlenmiş dosyalarla ilgili işlemleri gerçekleştirmek için kullanılır.

*        Whatis komut_adi: komutun ne işe yaradığını söyler.

*        Reboot: bilgisayara reset atar.

*        Poweroff: bilgisayarı kapatır.

 

LİNUX DİSK VE DİZİN YAPISI

LİNUX DİSK VE DİZİN YAPISI

*        Linux’ta disk isimlendirmeleri Windows’taki gibi C: D: şeklinde değildir. IDE ara birimi disk ve cd sürücüler hda, hdb, hdc, hdd gibi isimlendirilirler. SCSI diskler ise sd0, sd1, sd2 şeklinde isimlendirilirler. Tek bir diskiniz var fakat birden fazla bölümünüz bulunuyorsa o halde disk ve isimleri de şu şekilde olacaktır; hda1, hda2, hdc1, hdc2 vb. Aynı şekilde SCSI disklerde sda1, sda2 vb. olacaktır.